Μια κρίση άγχους εμφανίζεται ως απάντηση σε στρεσογόνους παράγοντες και μπορεί να αναπτυχθεί σταδιακά, ενώ οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν απροσδόκητα και απότομα. Και τα δύο υποδηλώνουν μια υποκείμενη κατάσταση υγείας. Μπορεί να ακούσετε ανθρώπους να μιλούν για κρίσεις πανικού και κρίσεις άγχους σαν να είναι το ίδιο πράγμα. Αλλά είναι διαφορετικές καταστάσεις.
Τις διαφορές μεταξύ των κρίσεων πανικού και άγχους αναλύει σε άρθρο του το Health Line.
Τι είναι η κρίση άγχους;
Το «Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών» δεν αναφέρει τις κρίσεις άγχους, αλλά ορίζει το άγχος ως χαρακτηριστικό μιας σειράς κοινών ψυχιατρικών διαταραχών.
Αυτό περιλαμβάνει τις ακόλουθες καταστάσεις:
γενικευμένη αγχώδη διαταραχή
διαταραχή πανικού
διαταραχή άγχους αποχωρισμού
αγοραφοβία χωρίς ιστορικό διαταραχής πανικού
διαταραχή μετατραυματικού στρες
κοινωνική αγχώδης διαταραχή
ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
συγκεκριμένη φοβία
Το άγχος συνήθως σχετίζεται με την προσμονή μιας αγχωτικής κατάστασης, εμπειρίας ή γεγονότος και μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά.
Τα συμπτώματα του άγχους περιλαμβάνουν:
ανησυχία
δυσφορία
φόβος
Η έλλειψη διαγνωστικής αναγνώρισης των κρίσεων άγχους σημαίνει ότι τα συμπτώματα είναι ανοιχτά σε ερμηνεία. Δηλαδή, ένα άτομο μπορεί να περιγράψει ότι έχει μια «κρίση άγχους» και να έχει συμπτώματα που άλλο άτομο δεν έχει βιώσει ποτέ, παρά το γεγονός ότι υποδεικνύει ότι, επίσης, είχε μια «κρίση άγχους».
Τι είναι η κρίση πανικού;
Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται ξαφνικά και εμπεριέχουν συχνά έντονο φόβο. Συνοδεύονται από πολύ δύσκολα σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυπαλμία, δύσπνοια ή ναυτία. Το DSM-5 αναγνωρίζει τις κρίσεις πανικού και τις κατηγοριοποιεί ως απροσδόκητες ή αναμενόμενες. Απροσδόκητες κρίσεις πανικού συμβαίνουν χωρίς προφανή αιτία. Οι αναμενόμενες κρίσεις πανικού προκαλούνται από εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες, όπως φοβίες. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν σε οποιονδήποτε, αλλά το να υπάρχουν περισσότερες από μία μπορεί να είναι σημάδι διαταραχής πανικού, μια κατάσταση ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από ξαφνικές και επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού.
Συμπτώματα κρίσης πανικού έναντι κρίσης άγχους
Οι κρίσεις πανικού και άγχους μοιράζονται πολλά συναισθηματικά και σωματικά συμπτώματα. Μπορείτε να βιώσετε ταυτόχρονα ένα άγχος και μια κρίση πανικού.
Για παράδειγμα, μπορεί να νιώθετε άγχος ενώ ανησυχείτε για μια δυνητικά αγχωτική κατάσταση, όπως μια σημαντική παρουσίαση στη δουλειά. Όταν έρθει η στιγμή, το άγχος μπορεί να κορυφωθεί σε μια κρίση πανικού.
Μια κρίση πανικού ή κρίση άγχους μπορεί να προκαλέσει τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά συμπτώματα, όπως:
ανησυχία
δυσφορία
φόβος θανάτου ή απώλειας ελέγχου
αίσθημα απόσπασης από τον κόσμο (αποπραγματοποίηση) ή τον εαυτό του (αποπροσωποποίηση)
επιταχυνόμενος καρδιακός ρυθμός
πόνος στο στήθος
δυσκολία στην αναπνοή
σφίξιμο στο λαιμό ή αίσθηση ότι πνίγεστε
ξερό στόμα
ιδρώτας
ρίγη ή εξάψεις
τρέμουλο
μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα (παραισθησία)
ναυτία, κοιλιακό άλγος ή στομαχικές διαταραχές
πονοκέφαλο
αίσθημα λιποθυμίας ή ζάλης
Μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζετε αν αυτό που βιώνετε είναι άγχος ή κρίση πανικού. Ωστόσο, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας τα εξής:
Αιτία: Το άγχος συνήθως σχετίζεται με κάτι που εκλαμβάνεται ως αγχωτικό ή απειλητικό. Οι κρίσεις πανικού δεν προκαλούνται πάντα από στρεσογόνους παράγοντες. Τις περισσότερες φορές, οι πηγές εμφανίζονται ασυνήθιστα.
Το επίπεδο της αγωνίας: Το άγχος μπορεί να είναι ήπιο, μέτριο ή σοβαρό. Για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να συμβαίνει στο πίσω μέρος του μυαλού σας καθώς κάνετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Οι κρίσεις πανικού, από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνουν κυρίως σοβαρά, ενοχλητικά συμπτώματα.
Fight-or-flight: Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, αναλαμβάνει η αυτόνομη απόκριση μάχης ή φυγής του σώματος. Τα σωματικά συμπτώματα είναι συχνά πιο έντονα από τα συμπτώματα του άγχους.
Ταχύτητα έναρξης: Ενώ το άγχος μπορεί να αυξηθεί σταδιακά, οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται συνήθως απότομα.
Αποτέλεσμα: Οι κρίσεις πανικού προκαλούν συνήθως ανησυχίες ή φόβους που σχετίζονται με μια άλλη κρίση. Αυτό μπορεί να έχει επίδραση στη συμπεριφορά σας, οδηγώντας σας να αποφύγετε μέρη ή καταστάσεις όπου πιστεύετε ότι κινδυνεύετε από κρίση πανικού.
Διάγνωση κρίσης πανικού έναντι κρίσης άγχους
Οι γιατροί δεν μπορούν να διαγνώσουν κρίσεις άγχους, αλλά μπορούν να διαγνώσουν:
συμπτώματα άγχους
αγχώδεις διαταραχές
κρίσεις πανικού
διαταραχές πανικού
Ένας γιατρός θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματά σας και θα πραγματοποιήσει εξετάσεις για να αποκλείσει άλλες καταστάσεις υγείας με παρόμοια συμπτώματα, όπως καρδιακές παθήσεις ή προβλήματα θυρεοειδούς.
Για να πάρει μια διάγνωση, ένας γιατρός μπορεί να κάνει:
Εξετάσεις αίματος
ένα τεστ καρδιάς, όπως ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα
ψυχολογική αξιολόγηση ή ερωτηματολόγιο
Θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή για την κρίση πανικού έναντι της κρίσης άγχους
Μιλήστε με έναν γιατρό για άλλες θεραπείες για το άγχος και τις κρίσεις πανικού.
Αιτίες κρίσης πανικού vs κρίσης άγχους
Οι απροσδόκητες κρίσεις πανικού δεν έχουν ξεκάθαρα εξωτερικά ερεθίσματα. Οι αναμενόμενες κρίσεις πανικού και το άγχος μπορεί να προκληθούν από παρόμοια πράγματα.
Μερικοί συνήθεις παράγοντες ενεργοποίησης περιλαμβάνουν:
μια αγχωτική δουλειά οδήγηση
κοινωνικές καταστάσεις
φοβίες, όπως η αγοραφοβία (φόβος για πολυσύχναστους ή ανοιχτούς χώρους), η κλειστοφοβία (φόβος για μικρούς χώρους) και η ακροφοβία (φόβος για τα ύψη)
υπενθυμίσεις ή αναμνήσεις τραυματικών εμπειριών
χρόνιες ασθένειες, όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτης, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή άσθμα χρόνιος πόνος απόσυρση από ναρκωτικά ή αλκοόλ καφεΐνη φάρμακα και συμπληρώματα προβλήματα θυρεοειδούς.
Παράγοντες κινδύνου για κρίση πανικού έναντι κρίσης άγχους
Το άγχος και οι κρίσεις πανικού έχουν παρόμοιους παράγοντες κινδύνου. Αυτά περιλαμβάνουν:
βίωση τραύματος ή μάρτυρας τραυματικών γεγονότων, είτε ως παιδί είτε ως ενήλικας
βιώνοντας ένα αγχωτικό γεγονός της ζωής, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου ή ένα διαζύγιο βιώνετε
συνεχές άγχος και ανησυχίες, όπως επαγγελματικές ευθύνες, συγκρούσεις στην οικογένειά σας ή οικονομικές δυσκολίες
ζώντας με μια χρόνια πάθηση υγείας ή απειλητική για τη ζωή ασθένεια
έχοντας μια ανήσυχη προσωπικότητα έχοντας μια άλλη πάθηση ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη
έχοντας στενά μέλη της οικογένειας που έχουν επίσης διαταραχές άγχους ή πανικού χρήση ναρκωτικών ή κατανάλωση αλκοόλ.
Τα άτομα που βιώνουν άγχος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να βιώσουν κρίσεις πανικού. Αλλά το να έχεις άγχος δεν σημαίνει ότι θα βιώσεις κρίση πανικού.
Συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία
Οι θεραπείες ομιλίας για διαταραχές άγχους και πανικού μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα, συχνά σε συνδυασμό:
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Αυτό το είδος θεραπείας μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε πράγματα που σας ανησυχούν με έναν νέο τρόπο. Ένας σύμβουλος μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε στρατηγικές για τη διαχείριση των ερεθισμάτων όταν προκύπτουν.
Γνωστική θεραπεία: Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε, να επαναπροσδιορίσετε και να εξουδετερώσετε τις άχρηστες σκέψεις που συχνά αποτελούν τη βάση μιας αγχώδους διαταραχής.
Θεραπεία έκθεσης: Αυτή η μορφή θεραπείας περιλαμβάνει ελεγχόμενη έκθεση σε καταστάσεις που προκαλούν φόβο και άγχος, κάτι που μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε να αντιμετωπίζετε αυτούς τους φόβους με έναν νέο τρόπο.
Τεχνικές χαλάρωσης: Αυτές περιλαμβάνουν ασκήσεις αναπνοής αξιόπιστης πηγής, καθοδηγούμενες εικόνες, προοδευτική χαλάρωση, βιοανάδραση και αυτογενή προπόνηση. Ένας γιατρός μπορεί να σας ενημερώσει για μερικά από αυτά και να σας προτείνει να παρακολουθήσετε μεμονωμένες συνεδρίες, ομαδικές συνεδρίες ή και συνδυασμό των δύο.
