Ο μοναχός που έζησε από μωρό στο Άγιο Όρος και δεν έφυγε ποτέ από αυτό. Μια ιστορία στα όρια του θρύλου
Πόσο τυχερός θα μπορούσε να είναι ένας άνθρωπος που δεν χρειάστηκε να παλέψει με τους πειρασμούς, επειδή δεν τους γνώρισε ποτέ;Στην χριστιανική πίστη όσοι επιθυμούν να βρεθούν πιο κοντά στον Θεό χωρίς τις «σειρήνες» των εγκοσμίων επιλέγουν συχνά την απομόνωση. Ο μοναχισμός από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του χριστιανισμού εμφανίστηκε αρχικά ως μια ανάγκη για να γλιτώσουν οι πρώτοι Χριστιανοί από τους διωγμούς, ωστόσο ήδη από τον 4ο αιώνα πήρε μεγάλες διαστάσεις με πολλούς ανθρώπους να αποζητούν να φύγουν από τα αστικά κέντρα και να μεταβούν σε ερημικά μέρη χωρίς πολλούς ανθρώπους και «πειρασμούς» που είχαν κατά κύριο λόγο το πρόσωπο του άλλου φύλου.
Μερικοί από τους μοναχούς επιλέγουν την πλήρη απομόνωση ή ακόμα και την σιωπή παίρνοντας όρκο να μην μιλήσουν ξανά. Άλλοι ζώντας σε κοινόβια μοναστηριών επιλέγουν να ζουν απλά και να ασχολούνται μόνο με την προσευχή ή τα φυτά και τα ζώα.
Για τους περισσότερους μια από τις πιο μεγάλες προκλήσεις όμως είναι καταφέρουν να αφήσουν πίσω τους τις αναμνήσεις και τις εικόνες που κουβαλάνε μαζί τους από την ζωή στον έξω κόσμο, ειδικά όταν αυτές είναι όμορφες και χαρούμενες. Για έναν μόνο άνθρωπο όμως δεν ίσχυε το ίδιο. Πρόκειται τον μοναχό Μιχάλη Τολότο, ο οποίος φέρεται να έζησε τα 82 χρόνια της ζωής του εξ ολοκλήρου στο Άγιο Όρος και δεν είδε ποτέ μπροστά του γυναίκα, αλλά και τίποτα άλλο από τον έξω κόσμο.
Η μυθιστορηματική ζωή του μοναχού Μιχαήλ
Λίγα πράγματα είναι γνωστά στην πραγματικότητα για τον μοναχό Μιχαήλ Τολότο. Η ιστορία του μοιάζει με μυθιστόρημα και στην πραγματικότητα κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν τα όσα γνωρίζουμε είναι σίγουρα αλήθεια.
Η ιστορία του έγινε γνωστή για πρώτη φορά στις 29 Οκτωβρίου 1938. Τότε, η εφημερίδα Daily Courier of Edinburg που εκδιδόταν στην πόλη Εδιμβούργο στην Ιντιάνα των ΗΠΑ στο ημερήσιο φύλλο της συμπεριέλαβε την ιστορία του «άντρα που δεν έχει δει ποτέ γυναίκα στη ζωή του». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο Μιχαήλ Τολότος (αναφέρεται ως Μιχαΐλο- Mihailo Tolotos) γεννήθηκε περίπου το 1855 με 1856, μια εποχή που η Ελλάδα με την έμμεση εμπλοκή της στον Κριμαϊκό Πόλεμο στην πλευρά των ηττημένων τελικά Ρώσων είχε υποστεί την ταπείνωση και τον αποκλεισμό από τους εν τέλει νικητές Άγγλους και Γάλλους.
Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα ο Τολότος φέρεται να γεννήθηκε στην Αθήνα, αλλά η μητέρα του πέθανε στην γέννα. Έτσι, δεν είχε ποτέ την δυνατότητα να γνωρίσει την πρώτη γυναίκα στη ζωή κάθε ανθρώπου. Μέσα στην φτώχεια της Αθήνας που ζούσε τις συνέπειες και την πείνα από τον ναυτικό αποκλεισμό των Άγγλων, η οικογένεια της γυναίκας (αν υπήρχε) ή οι άνθρωποι που βρήκαν το μωρό αποφάσισαν ότι δεν θα μπορούσαν να θρέψουν ένα ακόμα στόμα. Έτσι, αποφάσισαν να παραδώσουν το μωρό στους μοναχούς του Αγίου Όρους.
Ο Μιχαήλ μεγάλωσε στον Άθω ανάμεσα στους μοναχούς και μεγαλώνοντας φαίνεται ότι χρίστηκε κι αυτός. Έζησε εκεί για τα 82 χρόνια της ζωής του και έφυγε τελικά από τη ζωή το 1938 χωρίς να έχει εγκαταλείψει ποτέ το μοναστήρι. Δεδομένου του ιδιαίτερου καθεστώτος του Αγίου Όρους στο οποίο απαγορεύονται οι γυναίκες, αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να έχει δει ποτέ μια ζωντανή γυναίκα μπροστά του.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, ο μοναχός όχι μόνο δεν είδε ποτέ γυναίκα αλλά ούτε και αυτοκίνητο, αεροπλάνο ή μια κινηματογραφική ταινία. Σίγουρα στις πλούσιες βιβλιοθήκες των μονών του Αγίου Όρους θα μπόρεσε να διαβάσει και να δει εικόνες από τον έξω κόσμο και τα ανθρώπινα επιτεύγματα, να δει πώς είναι οι γυναίκες – εξάλλου και το ίδιο το Άγιο Όρος είναι αφιερωμένο σε μια γυναίκα, την Παναγία – ωστόσο δεν μπόρεσε να τα αντικρίσει όλα αυτά ποτέ με τα ίδια του τα μάτια.
Στο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι οι υπόλοιποι μοναχοί του Αγίου Όρους επεφύλαξαν για τον Τολότο μια «ειδική κηδεία» καθώς ήταν ο μόνος άνθρωπος που δεν είχε συναντήσει ποτέ γυναίκα και δεν είχε μπει σε έναν τέτοιο πειρασμό. Φαίνεται έτσι ότι η ιστορία του είχε φτάσει ήδη στα όρια του θρύλου ακόμα και μέσα στο ίδιο τον Άθω. Αναφορά στην ιστορία του γίνεται και στην εφημερίδα Raleigh Register στις 7 Ιανουαρίου 1949 στο πλαίσιο μιας διαφήμισης για τα έπιπλα Nixon Furniture Company.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το Άβατο του Αγίου Όρους για τις γυναίκες έχει «σπάσει» στο παρελθόν κάποιες φορές και ορισμένες από αυτές ήταν την εποχή που ο Τολότος ζούσε στο Άγιο Όρος. Για παράδειγμα, το 1850 ο Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνιγκ πήρε μαζί του τη σύζυγό του στην επίσκεψή του στο Άγιο Όρος, αλλά και το 1905 η νεαρή Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα Νικήτα φιλοξενήθηκε από φίλο της μοναχό στη Μονή Παντελεήμονος. Θα μπορούσε λοιπόν θεωρητικά ο Τολότος να έχει δει κάποιες από αυτές τις γυναίκες έστω και από μακριά, αν και το Άγιο Όρος είναι μια τεράστια περιοχή και ο μοναχός θα μπορούσε να είναι σε ένα τελείως διαφορετικό μέρος.
Εφόσον η ιστορία του είναι αληθινή – κάτι που ίσως δεν μάθουμε ποτέ με σιγουριά- αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι όχι τόσο ότι δεν συνάντησε ποτέ γυναίκα ή οτιδήποτε άλλο δεν υπήρχε στο Άγιο Όρος, αλλά η απουσία περιέργειας, αυτό το έμφυτο συναίσθημα που θα οδηγούσε τους περισσότερους ανθρώπους να κάνουν έστω μια βόλτα στις κοντινές πόλεις που υπάρχουν στο Άθως απλώς για να δει πώς ζουν οι υπόλοιποι. Ο Μιχαήλ ίσως δεν έκανε ποτέ αυτή τη βόλτα.
