Σήμερα, Σάββατο 9 Νοεμβρίου, ο Γιάννης Μπουτάρης έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του μια αξιοσημείωτη πορεία και μια ξεχωριστή κληρονομιά.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το voria.gr, ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης είχε αντιμετωπίσει προβλήματα υγείας το τελευταίο διάστημα, τα οποία επιβάρυναν την κατάστασή του. Η είδηση της απώλειάς του θλίβει βαθιά τον κόσμο της Θεσσαλονίκης, αλλά και όλους όσοι τον γνώρισαν μέσα από το έργο και τις δράσεις του.
Ο Γιάννης Μπουτάρης, εμβληματική προσωπικότητα της Θεσσαλονίκης και επιφανής επιχειρηματίας, άφησε πίσω του ένα πολυσχιδές έργο και μια παρακαταθήκη για την πόλη και τη χώρα. Ως ο 60ός δήμαρχος Θεσσαλονίκης, υπηρέτησε με αφοσίωση από το 2011 έως το 2019, επιτυγχάνοντας δύο συνεχόμενες εκλογικές νίκες, και φέρνοντας έναν αέρα αλλαγής και καινοτομίας στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Γιάννης Μπουτάρης: Ποιος ήταν ο εμβληματικός πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 1942, ο Μπουτάρης καταγόταν από μια ιστορική βλάχικη οικογένεια που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της οινοποιίας στην Ελλάδα, με τον παππού του να ιδρύει το πρώτο οικογενειακό οινοποιείο στη Νάουσα. Ο ίδιος, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, ανέπτυξε τον δικό του αμπελώνα στο Γιαννακοχώρι Ημαθίας, εισάγοντας την ποικιλία ξινόμαυρου με καινοτόμες για την περιοχή τεχνικές.
Η καριέρα του Μπουτάρη εκτείνεται πολύ πέρα από την επιχειρηματικότητα. Στον τομέα της οικολογίας, ξεχώρισε με την ίδρυση της οργάνωσης «Αρκτούρος», με σκοπό την προστασία της αρκούδας και των άγριων ζώων της ελληνικής φύσης. Επιπλέον, διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, ενώ διακρίθηκε και για τη δράση του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Ο Μπουτάρης ήταν επίσης ένθερμος υποστηρικτής του Άρη, προσφέροντας σημαντική βοήθεια στην ομάδα μπάσκετ του συλλόγου τις δεκαετίες του ’80 και ’90. Η ζωή και οι επιτυχίες του αποτυπώθηκαν στην αυτοβιογραφία του «Εξήντα χρόνια τρύγος», όπου καταγράφονται τόσο οι επαγγελματικές του περιπέτειες όσο και οι προσωπικές του αναζητήσεις.
Πολιτική Σταδιοδρομία
Η πολιτική καριέρα του Γιάννη Μπουτάρη ξεκίνησε το 1992 με την ίδρυση της «Ένωσης Πολιτών Θεσσαλονίκης», μιας προσπάθειας για την ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας. Το 2002, εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στη Θεσσαλονίκη με το ψηφοδέλτιο «Θεσσαλονίκη Τώρα», υπό την καθοδήγηση του υποψηφίου του ΚΚΕ, Αγάπιου Σαχίνη. Αργότερα, τον Μάιο του 2004, πήρε μια τιμητική θέση στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ, χωρίς προοπτική εκλογής, ενώ το 2005 παραιτήθηκε από δημοτικός σύμβουλος για να ενταχθεί στην «Πρωτοβουλία των 4».
Το 2006, κατέβηκε ως ανεξάρτητος υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ηγούμενος της παράταξης «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη». Στις εκλογές εκείνες, τερμάτισε τρίτος με ποσοστό σχεδόν 16%, ξεπερνώντας τους υποψηφίους των ΛΑΟΣ, ΚΚΕ, και ΣΥΡΙΖΑ. Το 2009, συμμετείχε στις Ευρωεκλογές ως μέλος του κόμματος Δράση, υπό την ηγεσία του Στέφανου Μάνου, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να εκλεγεί.
Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Η μεγάλη πολιτική επιτυχία του Μπουτάρη ήρθε το 2010, όταν εξελέγη δήμαρχος Θεσσαλονίκης ως επικεφαλής του συνδυασμού «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη». Με την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ, της Δημοκρατικής Αριστεράς, του κόμματος Δράση, αλλά και της ανεξάρτητης βουλευτή Ντόρας Μπακογιάννη, κέρδισε τις εκλογές στον δεύτερο γύρο με 50,18% των ψήφων (52.191 ψήφοι), υπερτερώντας του υποψήφιου της Νέας Δημοκρατίας, Κώστα Γκιουλέκα, με διαφορά μόλις 309 ψήφων.
Πρώτη Θητεία (2011-2014)
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Γιάννης Μπουτάρης ανέπτυξε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για τη Θεσσαλονίκη, το οποίο περιλάμβανε προτάσεις για την πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης. Στις προγραμματικές του δηλώσεις, παρουσίασε σχέδια για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου νεκρών και μνημείων αφιερωμένων στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην Επανάσταση των Νεότουρκων. Υποστήριξε ότι τα συγκεκριμένα έργα θα προσελκύσουν τουρίστες από το Ισραήλ και την Τουρκία, οι οποίοι θα ήθελαν να επισκεφτούν τα «πατρογονικά τους εδάφη».
Το 2013, σε συνάντησή του με τον Τούρκο υπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Εγκεμέν Μπαγίς, δήλωσε την υποστήριξή του για την πιθανή λειτουργία τζαμιού και μουσουλμανικού νεκροταφείου στη Θεσσαλονίκη, επισημαίνοντας τη σημασία της πολυπολιτισμικότητας της πόλης. Αυτές οι πρωτοβουλίες συνέβαλαν σημαντικά στην αύξηση του τουρισμού από το Ισραήλ και την Τουρκία, με αύξηση 358% και 226% αντίστοιχα κατά την περίοδο 2010-2013.
Μια σημαντική στιγμή της πρώτης θητείας του ήταν η συμμετοχή του στη δίκη του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης, Βασίλη Παπαγεωργόπουλου, ο οποίος καταδικάστηκε για υπεξαίρεση. Ο Γιάννης Μπουτάρης κατέθεσε ως βασικός μάρτυρας στη δίκη, η οποία αφορούσε την υπεξαίρεση 17,9 εκατ. ευρώ από το δήμο. Ο Παπαγεωργόπουλος καταδικάστηκε αρχικά σε ισόβια, αλλά η ποινή του μειώθηκε σε 12 χρόνια από το Εφετείο.
Δεύτερη Θητεία (2014-2019)
Το 2014, ο Γιάννης Μπουτάρης επανεκλέχθηκε δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Η «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη», με την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ, της Δημοκρατικής Αριστεράς και της Δράσης, πήρε τη νίκη για δεύτερη φορά. Στον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Μπουτάρης συγκέντρωσε 36,04% των ψήφων, φτάνοντας κοντά στο ποσοστό των δύο υποψηφίων που υποστηρίχθηκαν από τη Νέα Δημοκρατία και τον ΣΥΡΙΖΑ. Στον δεύτερο γύρο, επικράτησε με ποσοστό 58,11%, αφήνοντας πίσω του τον υποψήφιο της ΝΔ, Σταύρο Καλαφάτη.
Δεύτερη Θητεία (2014-2019) – Στρατηγικές και Πρωτοβουλίες
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, ο Γιάννης Μπουτάρης συνέχισε να πρωτοστατεί σε σημαντικές κοινωνικές και αναπτυξιακές πρωτοβουλίες για τη Θεσσαλονίκη. Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που αντιμετώπισε ήταν η προσφυγική κρίση, με τον δήμο να συνεργάζεται στενά με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για να βοηθήσει στην υποδοχή και την ενσωμάτωση των προσφύγων που εισέρχονταν στη χώρα.
Το 2016, με την αύξηση των προσφύγων που κατέφθαναν στην Ειδομένη, ο Μπουτάρης τόνισε την ανάγκη για την κατασκευή περισσότερων κλειστών στρατοπέδων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή των προσφύγων σε χώρους υποδοχής. Η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη και τα γύρω χωριά ήταν ιδιαίτερα πιεστική, με τον αριθμό των προσφύγων να αυξάνεται καθημερινά. Στο πλαίσιο αυτό, ο δήμος υποστήριξε την αναζήτηση εργασίας για τους πρόσφυγες που φιλοξενούνταν προσωρινά στη Θεσσαλονίκη, κυρίως στη δομή των Διαβατών. Οι πρόσφυγες που βρίσκονταν σε καταυλισμούς όπως το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης και τα Διαβατά, ενδέχεται να είχαν αναγκαία υποστήριξη, αλλά και προοπτικές για ένταξη στην τοπική αγορά εργασίας.
Το 2015, ολοκληρώθηκε η ανάπλαση των Πλατειών Χρηματιστηρίου και Εμπορίου, που αποτέλεσε ένα από τα εμβληματικά έργα της δημαρχίας του Γιάννη Μπουτάρη. Ο δήμος κατάφερε επίσης να εξασφαλίσει δάνειο ύψους 20 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το οποίο συνέβαλε στην αναβάθμιση της υποδομής της πόλης. Επίσης, μέσω των πιέσεων του δήμου, η Θεσσαλονίκη κατάφερε να διασώσει και να αναδείξει αρχαιολογικά ευρήματα στον δρόμο Βενιζέλου, διασφαλίζοντας ότι το έργο του μετρό θα προχωρούσε παρά τις αρχικές αντιφάσεις και αντιδράσεις.
Μετά από 9 χρόνια δημαρχίας και παρόλο που η πόλη είχε κάνει σημαντικά βήματα προόδου σε τομείς όπως ο πολιτισμός, η τουριστική ανάπτυξη και η υποδοχή προσφύγων, ο Γιάννης Μπουτάρης ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2018 ότι δεν θα είναι υποψήφιος για την επόμενη εκλογική περίοδο του 2019. Έτσι, η θητεία του ολοκληρώθηκε στις 31 Αυγούστου 2019, αφήνοντας πίσω του ένα σημαντικό έργο για την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Επίθεση στον Λευκό Πύργο (2018)
Στις 19 Μαΐου 2018, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων στη Θεσσαλονίκη, ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης δέχθηκε σωματική επίθεση από μια ομάδα ατόμων. Η επίθεση περιλάμβανε κλοτσιές, γροθιές και την εκτόξευση αντικειμένων, κατά την οποία ο δήμαρχος κατάφερε να διαφύγει. Ωστόσο, οι επιτιθέμενοι τον ακολούθησαν μέχρι το αυτοκίνητό του, προκαλώντας σοβαρές υλικές ζημιές στην αποχώρησή του.
Οι δράστες της επίθεσης ταυτοποιήθηκαν, και τρεις από αυτούς καταδικάστηκαν από το δικαστήριο της Θεσσαλονίκης. Η επίθεση φέρεται να είχε ως αφορμή την εξάπλωση ψευδών ειδήσεων, κυρίως μέσω ακροδεξιών διαδικτυακών σελίδων. Μία από αυτές ανέφερε ότι ο Γιάννης Μπουτάρης είχε εγκρίνει πορεία ομοφυλοφίλων για το Thessaloniki Pride, κάτι που αποδείχθηκε ψευδές, καθώς η εν λόγω πορεία οργανώθηκε από ομάδα αριστερών ομοφυλοφίλων, χωρίς να ζητηθεί ή να δοθεί άδεια από τον δήμο.
Η επίθεση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, καταδικάστηκε από σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα και έκανε τον γύρο του κόσμου. Ο διεθνής τύπος, συμπεριλαμβανομένων και μεγάλων μέσων ενημέρωσης, αντέδρασε έντονα, καταδικάζοντας την ένοχη βία κατά του δημάρχου, ενώ η τουρκική εφημερίδα Χουριγιέτ δημοσίευσε ως πρώτο θέμα την επίθεση με τον τίτλο “Ξύλο στη φιλία”.
Παραπομπή σε Δίκη
Τον Νοέμβριο του 2018, ο Γιάννης Μπουτάρης παραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, μαζί με όλα τα μέλη της διοίκησης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η κατηγορία αφορούσε την περίοδο 2011-2014 και συγκεκριμένα τη χορήγηση διπλών αμοιβών και επιδομάτων σε εργαζομένους του Φεστιβάλ. Ωστόσο, το Δεκέμβριο του 2020, το Εφετείο αθώωσε τον Γιάννη Μπουτάρη και τους υπόλοιπους κατηγορούμενους.
Θέσεις και Απόψεις
Κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ο Γιάννης Μπουτάρης διακρίθηκε για τις προοδευτικές του πολιτικές και τις καινοτόμες πρωτοβουλίες. Ήταν ενεργός υποστηρικτής των δικαιωμάτων της εβραϊκής κοινότητας και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, ενώ συνέβαλε στην ανάπτυξη φιλικών σχέσεων με επιχειρηματικούς και πολιτικούς κύκλους γειτονικών χωρών. Ενδεικτικά, ο ίδιος ήταν υπέρ της διοργάνωσης του Thessaloniki Pride, του οποίου η ετήσια εκδήλωση εγκρίθηκε επί δημαρχίας του.
Το 2015, ο Γιάννης Μπουτάρης τάχθηκε ανοιχτά υπέρ του συμφώνου συμβίωσης για ομοφυλόφιλα ζευγάρια και της υιοθεσίας παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, δηλώνοντας την υποστήριξή του στην ισότητα και την κοινωνική συμπερίληψη.
Επιπλέον, στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, υποστήριξε την επίλυση του Μακεδονικού ζητήματος. Στα τέλη του 2017, προσκάλεσε στη Θεσσαλονίκη τον τότε πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, για να συζητηθούν οι σχέσεις των δύο χωρών. Η πρόσκληση έγινε δεκτή και, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών το 2018, ο Γιάννης Μπουτάρης χαρακτήρισε τη συμφωνία ως μεγάλη επιτυχία που θα φέρει σημαντικά οφέλη για την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία.
Προσωπική Ζωή
Ο Γιάννης Μπουτάρης υπήρξε παντρεμένος για πολλά χρόνια με την Αθηνά Μιχαήλ, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Μιχάλη, τον Στέλιο και τη Φανή. Το ζευγάρι χώρισε προσωρινά το 1981, αλλά αργότερα αποφάσισαν να συγκατοικήσουν και πάλι, χωρίς όμως να παντρευτούν. Μετά τον θάνατο της Αθηνάς, ο Γιάννης Μπουτάρης εκπλήρωσε την επιθυμία της να μην ταφεί θρησκευτικά και να αποτεφρωθεί. Η αποτέφρωσή της πραγματοποιήθηκε στη Βουλγαρία, καθώς στη Θεσσαλονίκη δεν υπήρχε αποτεφρωτήριο εκείνη την περίοδο.
Μετά τον θάνατο της Αθηνάς, ο Γιάννης Μπουτάρης διατήρησε για 13 χρόνια δεσμό με την Αυστριακή Γκαμπριέλα Σάινερ, ο οποίος έληξε το 2015. Στη συνέχεια, το 2018, υπέγραψε σύμφωνο συμβίωσης με τη Μαρία Ιωαννίδου, το οποίο λύθηκε τον Οκτώβριο του 2020.
Ο αδελφός του, Κωνσταντίνος Μπουτάρης, είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Μπουτάρη ΑΕ. Επίσης, είχε συγγένεια με τον πρώην περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας και νυν Επίτροπο Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολο Τζιτζικώστα.
Ο Γιάννης Μπουτάρης είχε παραδεχτεί δημόσια ότι κατά τη δεκαετία του 1980 υπήρξε αλκοολικός. Ωστόσο, μετά την αποθεραπεία του, από το 1991 και έπειτα, δεν είχε καμία επαφή με το αλκοόλ.
Τιμητικές Διακρίσεις
Ο Γιάννης Μπουτάρης είχε λάβει αρκετές τιμητικές διακρίσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το 2012 ανακηρύχθηκε «δήμαρχος του μήνα» σε παγκόσμιο επίπεδο από τον ιστότοπο citymayors.com για τον Οκτώβριο του έτους. Το 2016, τιμήθηκε στη Νέα Υόρκη από τον σύλλογο Αμερικανών Φίλων του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδας με το βραβείο «Δαμασκηνός» για τη συμβολή του στην προώθηση της ελευθερίας και της συνύπαρξης θρησκειών στην Ελλάδα.
Θεωρούνταν, μέχρι το τέλος της ζωής του, ένας από τους σημαντικότερους οινολόγους και οινοποιούς της Ελλάδας, με σημαντική προσφορά στον κλάδο και στην ανάπτυξη του ελληνικού κρασιού.
