Κάποτε τα παιδιά θεωρούνταν προέκταση και συνέχεια των γονιών τους, των φιλοδοξιών, ακόμα και των επαγγελμάτων τους. Σήμερα γίνονται ουρά της επιδραστικότητάς τους, όπως κατέδειξαν οι πρόσφατες περιπτώσεις της Χριστίνας Μπόμπα και της Ιωάννας Τούνη. Ποιος είπε όμως ότι τα παιδιά γεννιούνται και υπάρχουν για να λειτουργούν ως διακοσμητικό στοιχείο στην «τέλεια ευτυχία» του μπαμπά και της μαμάς;
Μάθαμε να ζούμε με την αυτοναφορικότητα των άλλων. Να καταναλώνουμε αμάσητη οποιαδήποτε σημαντική αλλά κυρίως επουσιώδη πληροφορία για τη ζωή τους. Συνηθίσαμε να γνωρίζουμε τα σώματα, τα σπίτια, τα υπάρχοντα, τις κινήσεις, το ημερήσιο πρόγραμμα των αυτόκλητων «επιδραστικών» καλύτερα κι από τα δικά μας. Γίναμε ακόρεστοι για καινούρια ερεθίσματα. αλλά κυρίως έγιναν εκείνοι αχόρταγοι για περισσότερα likes, ακόμα πιο πολλούς followers, μεγαλύτερο virality. Ναι, η ματαιοδοξία στον καιρό των κοινωνικών δικτύων και της αυτοαποθέωσης είναι εκ των ουκ άνευ κομμάτι της κανονικότητας.
Είδαμε διασημότητες να μοιράζουν περίσσευμα κοινοθνητοσύνης αλλά και σταριλίκι με το καντάρι, τους είδαμε να γελούν και να κλαίνε, να καταγγέλλουν και να διαδηλώνουν από την ασφάλεια του καναπέ τους, εκπαιδευτήκαμε να τους αναγνωρίζουμε φιλτραρισμένους και ενίοτε άφιλτρους, γνωρίσαμε τα κατοικίδιά τους, τους γονείς τους, τους παππούδες τους, τους φίλους τους, τα αγαπημένα τους brands – ή έστω εκείνα από τα οποία αμείβονται.
Τούνη και Μπόμπα
Πολλοί μας συστήθηκαν ως singles και κατόπιν τους είδαμε να ερωτεύονται, να παντρεύονται και βέβαια να αναπαράγονται. Ως γνωστόν, αποτέλεσμα της αναπαραγωγής είναι η κύηση, της κύησης η γέννα και της γέννας το παιδί. Και το παιδί στον καιρό των influencers φαίνεται πως επέχει θέση αξεσουάρ και χρησιμοποιείται ευρύτατα ως τέτοιο. Αυτό τουλάχιστον υποδεικνύουν οι πρόσφατες περιπτώσεις της μωρομάνας Ιωάννας Τούνη αλλά και της Χριστίνας Μπόμπα, που αποφάσισαν να εκθέσουν αμφότερες τα παιδιά τους στα κοινωνικά δίκτυα, αποφασίζοντας οι ίδιες για εκείνα πως θα ήταν σοφό να κάνουν τα πρώτα βήματα της ζωής τους μπρος στα μάτια των χιλιάδων followers τους.
Η Τούνη «τοποθέτησε» το λίγων ημερών μωρό της σε ένα κατά άλλα ειδυλλιακό χιονισμένο τοπίο, μαζί με τον σύντροφό της Δημήτρη Αλεξάνδρου και δύο ολόσωμες φόρμες του brand που η ίδια έχει δημιουργήσει, ενώ η Χριστίνα Μπόμπα θεώρησε καλή ιδέα όχι μόνο να ανεβάσει τις 19 μηνών δίδυμες κόρες της Αριάνα και Φιλίππα στον ιμάντα παραλαβής αποσκευών του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», αλλά και να δημοσιεύσει το εν λόγω βίντεο στο Instagram και στο TikTok.
Εντάξει, το γνωρίζουν και οι πέτρες πως το παιδί και το σκυλί (ή τέλος πάντων το κατοικίδιο ζώο) είθισται να κλέβει την παράσταση. Γι’ αυτό και πολλοί απόρησαν που οι δύο social media influencers αποφάσισαν να θυσιάσουν ένα κομμάτι της δικής τους αυτοαναφορικότητας και αυτοπροβολής και να το παραχωρήσουν στους απογόνους τους. Από την άλλη, σε κάθε περίπτωση το like, το engagement, οι προβολές, το σούσουρο τέλος πάντων στο «οικογενειακό ταμείο» καρπώνεται. Οπότε ούτε γάτα, ούτε ζημιά. Η εργαλειοποίηση της μητρότητας και η εκμετάλλευσή της ως άλλοθι για την αυτοπροβολή δεν είναι φυσικά ούτε καινούριο, ούτε βέβαια αποκλειστικό προνόμιο των εγχώριων αναγνωρίσιμων ανθρώπων.
Η Κιμ Καρντάσιαν, για παράδειγμα, ή αλλιώς η παγκόσμια ναυαρχίδα του αυτοπαπαρατσώματος και της φιλαυτίας, έχει διδάξει πώς μπορεί κανείς να μετατρέψει τα παιδιά του σε φέιγ βολάν είτε για να αυξήσει το βεληνεκές του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε ακόμα και για να βγάλει ζεστό χρήμα προβάλλοντάς τα, δηλαδή χρησιμοποιώντας τα ως εργαλείο της δουλειάς της.
Μπραντ Πιτ και Αντζελίνα Τζολί
Ποιος μπορεί να ξεχάσει την εικόνα της 42χρονης σήμερα influencer να περιφέρει την κόρη της Νορθ-Γουέστ ντυμένη κατ’ εικόνα και ομοίωση της ίδιας -με εκτυφλωτικά στραφταλιζέ φόρεμα-, προκειμένου να διαφημίσει τη συλλογή παιδικών ρούχων που κυκλοφόρησε το 2017; Οχι δηλαδή ότι πριν από τα κοινωνικά δίκτυα οι διάσημοι γονείς φαίνονταν να αντιλαμβάνονται ότι η υποχρέωση να μεγαλώσουν τα παιδιά που έφεραν στον κόσμο δεν πηγαίνει πακέτο με το δικαίωμά τους να τα χρησιμοποιούν ως διακοσμητικά της τέλειας ευτυχίας τους.
Το 2009, για παράδειγμα, ο Μπραντ Πιτ και η Αντζελίνα Τζολί, τότε που ακόμα φάνταζαν ιδανικό ταίριασμα ο ένας του άλλου και δεν άφηναν ούτε ψήγμα υπόνοιας πως στο κοντινό μέλλον θα κατασπάρασσαν δημοσίως τις σάρκες τους, επέλεξαν να πουλήσουν τις φωτογραφίες των νεογέννητων μωρών τους Νοξ και Βίβιαν στην αμερικανική έκδοση του περιοδικού «People» και στη βρετανική έκδοση του «Hello». Το ίδιο είχαν πράξει και το 2006, όταν έκαναν κυριολεκτικά πρωτοσέλιδο (πάλι στο «People») την κόρη τους Σιλό λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα 4,1 εκατ. δολάρια. Το γεγονός ότι αποφάσισαν να διαθέσουν τα χρήματα σε αγαθοεργίες προφανώς και δεν αγιάζει τα μέσα που απεργάστηκαν, ενώ τα 2,2 εκατομμύρια αντίτυπα που πούλησε το εν λόγω τεύχος προσυπογράφουν πως το τανγκό χορεύεται πάντα από δύο.
Φυσικά ο Πιτ και η Τζολί δεν είναι οι μόνοι που ενέδωσαν στην κάποτε παγιωμένη τακτική να εκθέτουν σε δημόσια θέα τους απογόνους τους. Από την Τζένιφερ Λόπεζ μέχρι τον Μάθιου Μακόναχι, στρατιές από celebrities μοσχοπούλησαν κατά καιρούς την τέλεια οικογενειακή ευτυχία τους. Ηταν κάποτε (άγραφος) κανόνας. Αλλά κάποτε ήταν αποδεκτό λόγου χάρη και το σεξιστικό χιούμορ. Οχι πια. Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος πως η Ιωάννα Τούνη που αποφάσισε να απαθανατιστεί με το νεογέννητο μωρό της στον χιονιά ή η Χριστίνα Μπόμπα που επέλεξε να βάλει τις δύο κόρες της ανάμεσα σε αποσκευές και να μαγνητοσκοπήσει βίντεο με τις αντιδράσεις τους είχαν πρόθεση να καπηλευτούν τα θετικά συναισθήματα που γεννά η θέα ενός παιδιού για να αβγατίσουν τη σοσιαλμιντιακή επιδραστικότητά τους.
Ομως κανείς -ή έστω ελάχιστοι- δεν θα διαφωνούσε πως αμφότερες αποφάσισαν να κρεμάσουν τα τέκνα τους στα μανταλάκια χωρίς προφανώς να ζητήσουν την άδεια ή τη συγκατάθεσή τους. Ούτε βέβαια σκέφτηκαν πώς θα νιώσουν οι απόγονοί τους όταν σε δέκα ή δεκαπέντε χρόνια από σήμερα πληροφορηθούν ότι συμμετείχαν σε ένα γιουσουρούμ προβολής χωρίς να έχουν ιδέα ότι έπαιζαν τους κομπάρσους των επιδραστικών ή wannabe επιδραστικών, διάσημων ή ακόμα και άσημων, γονιών τους. Η περίπτωση της Τούνη και της Μπόμπα είναι απλώς ενδεικτικές της συνήθειας των γονιών να δημοσιοποιούν φωτογραφίες των φιντανιών τους στα κοινωνικά δίκτυα, πολλές φορές μάλιστα καλύπτοντας -για οιονεί ασφάλεια και διακριτικότητα- με emojis τα πρόσωπά τους, στην πραγματικότητα αντικειμενοποιώντας έτσι ακόμα πιο ξεκάθαρα (αν όχι ξεδιάντροπα) τα παιδιά τους.
Φυσικά και η άποψη πως ένα παιδί είναι προέκταση ή συνέχεια των γονιών του -εκτός από παρωχημένη- είναι και επικίνδυνη. Πόσο μάλλον όταν αυτό θεωρείται ουρά της διασημότητάς του. Και τι θέλουμε δηλαδή; Να χάσει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα; Στην περίπτωση της μη συναινετικής έκθεσής του στη δημόσια σφαίρα, μάλλον δεν θα ήταν κακή ιδέα. Κάθε άνδρας και κάθε γυναίκα έχουν δικαίωμα να εμφανίσουν, να προβάλουν ή ακόμα και να «πουλήσουν» τον εαυτό τους όπως και όσο θέλουν. Αρκεί να το κάνουν με την απόφαση, τη θέληση και τη συγκατάθεσή τους.
Το να προωθούν όμως βρέφη ή νήπια αλλά και κάθε πληροφορία για τη ζωή τους, όπως λόγου χάρη το παιδικό δωμάτιό τους ή το τι τρώνε, πότε κοιμούνται και πότε πάνε την πρώτη τους βόλτα, μυρίζει καπήλευση. Ποιος ο λόγος για παράδειγμα η Κωνσταντίνα Σπυροπούλου ή η Μαίρη Συνατσάκη να δημοσιεύσουν στο Instagram την πρώτη βόλτα των μωρών τους; Θα μπορούσε να απαντήσει κανείς η πηγαία χαρά και ο άκρατος ενθουσιασμός, συναισθήματα όμως που θα μπορούσαν να μοιραστούν με τους 50, 100 ή 200 κοντινούς τους ανθρώπους και όχι με 903 χιλιάδες και 812 χιλιάδες followers αντίστοιχα.
Προσωπική ζωή
Τι δηλαδή; Γίνεται κι αλλιώς; Μπορεί μια διάσημη ή αναγνωρίσιμη γυναίκα, ένας άνθρωπος που εργάζεται στο θέαμα και κερδίζει τα προς το ζην από αυτό να κρατήσει τη ζωή του παιδιού του ιδιωτική μέχρι τουλάχιστον εκείνο να αποφασίσει να τη ζήσει δημόσια; Αν και σε κάποιους ενδεχομένως ακουστεί σοκαριστικό, η απάντηση είναι πως γίνεται. Είναι χαρακτηριστική και ανάγλυφη η περίπτωση της τραγουδίστριας Ρένας Μόρφη, η οποία διένυσε την περίοδο της κύησής της ενώ βρισκόταν κάθε εβδομάδα στην εκπομπή «Μουσικό Κουτί», γέννησε και μεγαλώνει το παιδί της, χωρίς ποτέ να το κάνει θέμα – ούτε την εγκυμοσύνη, ούτε το παιδί, ούτε το γεγονός ότι έγινε μητέρα. Μόλις τον Δεκέμβριο που μας πέρασε έλεγε σε συνέντευξή της προσφέροντας τροφή για σκέψη: «Δεν πιστεύω ότι ενδιαφέρει κανέναν στ’ αλήθεια το αν έχω παιδί, αν είμαι παντρεμένη, αν έχω χωρίσει. Δεν είμαι η μοναδική γυναίκα που έχει παιδάκι.
Δεν αισθάνομαι ξεχωριστή. Σε σχέση με την εγκυμοσύνη, ο βασικός λόγος ήταν ότι δεν ήταν κάτι που αφορούσε μόνο εμένα. Δεν πήγα να φτιάξω τα νύχια μου για να τα δείξω στο Instagram. Αφορά και μια άλλη ζωή, έναν άλλο άνθρωπο, την άδεια του οποίου δεν έχω, και άρα δεν μπορώ να τον εκθέτω παρά τη θέλησή του. Καθένας διαχειρίζεται την προσωπική του ζωή με τον τρόπο που κρίνει σωστό. Δεν κρίνω τον διπλανό που μπορεί να βγάλει φωτογραφία το μωρό του. Απλώς δεν θα ήθελα μια μέρα η κόρη μου να γυρίσει και να μου πει: “Από πού κι ως πού με πρόβαλλες;”». Και τότε άραγε τι απαντά κανείς όσο προπονημένος κι αν είναι στο ινσταγκραμικό κουρμπέτι;
