Την Πέμπτη, 19 Δεκεμβρίου 2024, πραγματοποιήθηκε στο Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας μια σημαντική τελετή επαναπατρισμού αρχαιολογικών ευρημάτων. Συγκεκριμένα, επιστράφηκαν στην Τουρκία συνολικά 1.055 αρχαία νομίσματα που είχαν κατασχεθεί το 2019 κατά την προσπάθεια παράνομης εισαγωγής τους στην Ελλάδα. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν η Ελληνίδα Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, και ο Τούρκος Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Mehmet Nuri Ersoy.
Ο επαναπατρισμός περιλάμβανε 61 αργυρούς στατήρες (δίδραχμα), τα οποία προέρχονται από πόλεις της Παμφυλίας, Κιλικίας, Ιωνίας, Κύπρου καθώς και από τις ελληνικές πόλεις Αίγινα και Μήλος. Επιπλέον, παραδόθηκαν 994 αργυρά αθηναϊκά τετράδραχμα, μεταξύ των οποίων υπήρχε και ένα υπόχαλκο νόμισμα. Τα συγκεκριμένα νομίσματα χρονολογούνται από τις αρχές έως τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., αποτελώντας πολύτιμα δείγματα της αρχαίας ελληνικής και μικρασιατικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Οι ειδικοί του Νομισματικού Μουσείου κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα συγκεκριμένα αντικείμενα αποτελούσαν μέρος ενός μεγαλύτερου «θησαυρού» που είχε αποκρυφθεί στη Μικρά Ασία στα τέλη του 5ου ή στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. Η αυθεντικότητα και η προέλευση των ευρημάτων επιβεβαιώθηκαν τόσο από Έλληνες όσο και από Τούρκους ειδικούς.
Η επιστροφή των αρχαίων αυτών αντικειμένων πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση της UNESCO του 1970 για την απαγόρευση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. Επίσης, βασίστηκε στο διμερές πρωτόκολλο συνεργασίας που υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στις 4 Μαρτίου 2013 στην Κωνσταντινούπολη. Το πρωτόκολλο αυτό αποσκοπεί στην πρόληψη της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβίβασης κυριότητας πολιτιστικών θησαυρών.
Η Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας τόνισε τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε λαού. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που έχουν υποστεί σοβαρές απώλειες λόγω λεηλασιών και παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων. Η επιστροφή κάθε πολιτιστικού αγαθού στον τόπο προέλευσής του αποτελεί ζήτημα εθνικής ευθύνης αλλά και παγκόσμιας ηθικής δέσμευσης.
Τα συγκεκριμένα αρχαία αντικείμενα εντοπίστηκαν τον Ιούλιο του 2019 στο Τελωνείο Κήπων Έβρου κατά τη διάρκεια ελέγχου σε αποσκευές Τούρκου υπηκόου που επιχειρούσε να τα εισάγει παράνομα στην Ελλάδα. Μετά την κατάσχεσή τους σχηματίστηκε δικογραφία ενώ τα ευρήματα παραδόθηκαν αρχικά στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου για φύλαξη και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στο Νομισματικό Μουσείο για αξιολόγηση.
Σύμφωνα με το πόρισμα των αρμόδιων επιτροπών εκτίμησης, τα αντικείμενα αυτά είχαν υψηλή ιστορική αξία ως μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου που πιθανότατα είχε ανακαλυφθεί μέσω παράνομων ανασκαφών στη Μικρά Ασία.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης η Ελληνίδα Υπουργός Πολιτισμού εξέφρασε ευχαριστίες προς τον Τούρκο ομόλογό της για τη συνεχή στήριξη που παρέχει η Τουρκία στο αίτημα επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα με το υπόλοιπο σύνολο τους στην Αθήνα. Η συμβολή εκπροσώπων όπως η Zeynep Bos στη Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO χαρακτηρίστηκε ως καθοριστική για την ενίσχυση αυτού του αιτήματος.
