Το λάπαθο (Rumex acetosa), γνωστό και ως ξινολάπαθο ή αγριολάπαθο, είναι ένα πολυετές φυτό το οποίο χρησιμοποιείται τόσο στη μαγειρική όσο και στην παραδοσιακή ιατρική.
Στη μαγειρική τα φύλλα κυρίως του λάπαθου καταναλώνονται σε σούπες, ως γέμιση σε πίτες ή ακόμη και σε σαλάτες όταν είναι νεαρά, σύμφωνα με το wikihealth.gr.
Τα υπέργεια μέρη του φυτού, τα φύλλα και οι σπόροι έχουν χρησιμοποιηθεί σε διάφορες χώρες, παραδοσιακά, για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως το σκορβούτο, τα κονδυλώματα, ο ίκτερος, ο πονόλαιμος, η διάρροια (σε μικρές ποσότητες), η δυσκοιλιότητα (σε μεγαλύτερες δόσεις), οι διαταραχές των νεφρών, διάφορες δερματικές παθήσεις, κλπ.
Το λάπαθο περιέχει σε μεγάλες ποσότητες φυτοοιστρογόνα, αντιοξειδωτικές ενώσεις, καροτενοειδή, βιταμίνες, τανίνες, φυτικές ίνες, διάφορα μέταλλα και ιχνοστοιχεία, τα οποία του προσφέρουν σημαντική διατροφική αξία αλλά και θεραπευτικές ιδιότητες ως βότανο.
Πώς δρα ευεργετικά για την υγεία το λάπαθο;
Αντιοξειδωτική δράση
Το λάπαθο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ενώσεις, οι οποίες έχουν την ικανότητα να δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες, προστατεύοντας έτσι τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες και αποτρέποντας την ανάπτυξη ασθενειών που σχετίζονται με αυτό, όπως ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, κλπ.
Συγκεκριμένα, οι κύριες ομάδες αντιοξειδωτικών ενώσεων που περιέχει είναι: τα φαινολικά οξέα, τα φλαβονοειδή, τα τριτερπένια, τα καροτενοειδή και οι ανθρακινόνες.
Αντικαρκινική δράση
Ορισμένες in vitro μελέτες υποστηρίζουν πως το λάπαθο θα μπορούσε να αποτρέψει την ανάπτυξη και διασπορά μερικών ειδών καρκίνου. Συγκεκριμένα, θετικά αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του δέρματος.
Παρόλα αυτά, απαιτείται περαιτέρω έρευνα ώστε να διαπιστωθεί εάν οι αντικαρκινικές αυτές ιδιότητες του λάπαθου επηρεάζουν την ανάπτυξη του καρκίνου και στους ανθρώπους.
Ηπατοπροστατευτική δράση
Ερευνητικά δεδομένα από μελέτη σε αρουραίους, έδειξαν πως το εκχύλισμα λάπαθου προστατεύει σημαντικά από τη δηλητηρίαση του ήπατος και βοηθάει στην ελαχιστοποίηση των βλαβών που μπορεί να προκαλέσει ο τετραχλωράνθρακας (CCl4) σε αυτό. Επομένως, το λάπαθο φαίνεται να είναι ένα πολλά υποσχόμενο βότανο για την αντιμετώπιση παθήσεων του ήπατος.
Αντιμικροβιακή δράση
Εκχυλίσματα λάπαθου έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά ενάντια σε παθογόνα, που ευθύνονται για τροφιμογενή νοσήματα, όπως τα βακτήρια Bacillus cereus, Staphylococcus aureus , Listeria monocytogenes, Escherichia coli και Salmonella infantis.
Αντιδιαβητική δράση
Διάφορα εκχυλίσματα και συστατικά του λάπαθου φαίνεται πως έχουν την ικανότητα να δρουν ως υπογλυκαιμικοί παράγοντες, μέσω αναστολής της δράσης της α-γλυκοσιδάσης. Συνεπώς, το λάπαθο θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα πολλά υποσχόμενο μέσο για την εναλλακτική θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Τι απαιτεί προσοχή κατά τη χρήση του λάπαθου;
Η κατανάλωση λάπαθου ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής θεωρείται απόλυτα ασφαλής για τους περισσότερους ενήλικες. Εξαίρεση αποτελούν άτομα που παρουσιάζουν αλλεργία σε φυτά της ίδιας οικογένειας, τα οποία πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά σε περίπτωση εμφάνισης κάποιας αλλεργικής αντίδρασης.
Επιπλέον, το λάπαθο περιέχει υψηλά επίπεδα οξαλικού οξέος, το οποίο σε περίπτωση που καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας. Συγκεκριμένα, η υπερβολική πρόσληψη οξαλικού οξέος αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων στους νεφρούς, καθώς επίσης μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου και άλλων ιχνοστοιχείων, με αποτέλεσμα να επηρεάζει αρνητικά τη βιοδιαθεσιμότητα τους.
Για το λόγο αυτό η κατανάλωση λάπαθου θα πρέπει να αποφεύγεται από άτομα που πάσχουν από πέτρα στους νεφρούς, ρευματισμούς, αρθρίτιδα ή ουρική αρθρίτιδα, καθώς μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή τους.
